خمیرۀ نمایشگاه بین‌المللی چاپ و بسته‌بندی ایران قوام می‌یابد؟

گزارشی از اولین میز نمایشگاه بین‌المللی چاپ و بسته‌بندی که قرار بود با حضور خبرنگاران برگزار شود اما در این نشست فقط آژانس خبری چاپ و بسته بندی ایران و گزارش صنعت چاپ حضور داشتند.
عصر سه‌شنبه 13 تیرماه سال جاری اتحادیه چاپخانه‌داران تهران به میزِ نشستی، میزبان سرپرست امور چاپ وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و مدیران اتحادیه‌های صنعت چاپ  و تعدادی از دست‌اندرکاران حوزه چاپ بود که سیر قهقهرای کیفی نمایشگاه بین‌المللی چاپ و بسته‌بندی ایران را فراتر از بدگویی‌های معمول جاریِ بعد از برگزاری هر نمایشگاه  و بی‌پاسخ ماندن چراهای مربوط به نارضایتی‌های حاصله، به عنوان یک دغدغه اصلی مورد بحث قرار دادند.
در ابتدای مراسم، نیکوسخن، رئیس اتحادیه چاپخانه‌داران تهران، ضمن خوش‌آمدگویی، فرصت پیش آمده را فرصتی مغتنم جهت ابراز عقاید و انتقادات سازنده در فضای خصوصی خانواده چاپ دانست و شروع نشست را جهت تشریح مسائل به گلشنی، سردبیر مجله گزارش صنعت چاپ سپرد:

گلشنی:
برای موفقیت نمایشگاه، برنامه‌ریزی اصولی مورد نیاز است
گلشنی، نمایشگاه چاپ و بسته‌بندی را مهمترین پدیدۀ نمایشگاهی صنعت چاپ کشور دانست و افزود: این نمایشگاه نشان‌دهندۀ توانایی‌ها و جایگاه این صنعت در سطح ملی و فراملی  و در حقیقت آبروی  صنعت چاپ ایران است.
سردبیر مجله گزارش صنعت چاپ اظهار داشت: برای راهبردی کردن این پدیدۀ مهم  که در ارتباط با صنعت بزرگ چاپ می‌باشد، باید براساس اصول مدیریت؛ برنامه‌ریزی، طراحی، اجرا، نظارت و کنترل شود که امکان موفقیت  با استفاده از این اصول در گرو داشتن زمان کافی است.
وی زمان اندکِ چند روز مانده به نمایشگاه (چنانکه تاکنون مرسوم بوده است) را زمان کافی برای برنامه‌ریزی و اجرای موفق مناسب ندانسته و اظهار داشت: زمان اندک برنامه‌ریزی منجر به تصمیمات فی‌البداهه و افزایش فرصت انتقاد می‌شود. در نهایت آنچه رخ می‌دهد آن است که امروز شاهد آنیم؛ به جای آنکه نتایج رضایت‌بخش باشد و اشتراک و وفاق حاصل شود، نتایج معکوس بوده و اصطکاک و برخورد بروز می‌کند.
وی برگزاری نمایشگاه‌های بین‌المللی مانند دوسلدورف آلمان را یک الگوی مناسب جهت استمرار برنامه‌ریزی سالیانه معرفی کرد و افزود: برنامه‌ و تفکر اجرایی نمایشگاه باید از نظر زمانی استمرار داشته باشد تا در یک فرآیند معین زمانی به نتیجه برسد. از امروز برنامه‌ریزی کنید تا در سال‌های آتی به نتیجة مطلوب برسید.
گلشنی از دست دادن فرصت‌ها را سبب‌ساز هرج و مرج دانست و بیان داشت: همه تلاش ما در نشریه گزارش صنعت چاپ براین بوده است تا ثابت کنیم که برای حصول نتایج بهتر، برنامۀ‌ مدون، مدیریت و نظارت برنامه‌ریزی شده نیاز است و چنانچه ارزیابی در این زمینه صورت نگیرد، امکان مدیریت و در نتیجه بهبود وجود نخواهد داشت. نبود برنامه، امکان نظارت و ارزیابی دولت را به عنوان عنصر اصلی نظارت و ارزیابی منتفی می‌سازد. در نتیجه سلیقه به سرعت جای برنامه را می‌گیرد و نظر شخصی به جای نظر کارشناسی می‌نشیند و تصمیم‌ها بدون رعایت فرآیند تصمیم‌گیری گرفته می‌شود و این یعنی آن چه امروز به نام نمایشگاه با خود یدک می‌کشیم.
سردبیر نشریه گزارش صنعت چاپ، برپایی دوستانه و همدلانة میز نمایشگاه را آغاز آینده‌ای مدبرانه برای نمایشگاه عنوان کرد و گفت: امیدوارم شاهد نظارت عالیه  و گره‌گشای دولت باشیم. دولت در مقام ناظر، باید پیگیر کمیته برنامه‌ریزی و برنامه مدون باشد.
وی در ادامه خواستار تداوم برنامه‌ریزی شده و منظم این میزگرد و حضور مستمر حاضرین در جلسه شد و تصریح کرد: در جلسات بعد بنا بر این شد که هرجلسه از این نشست را به صورت تخصصی به یکی از سرشاخه‌های مرتبط با این صنعت مانند صادرات، دانشگاه و نمایشگاه، پیشکسوتان و نمایشگاه و مانند آن تخصیص بدهیم.
وی نمایشگاه جاری صنعت چاپ و بسته‌بندی را به مثابه دایناسوری فرض کرد که دارای جثه بزرگ و مغز کوچک و یا حتی مغز پراکنده است و ادامه داد: با تشکیل کارگروه‌های تخصصی و با حاکم شدن روح شورای سیاست‌گذاری و شروع یک اقدام همه جانبه برنامه‌ریزی، روابط عمومی، اطلاع‌رسانی و ارزیابی می‌توان اندیشه‌های نو و سازنده را کشف کرد و با اختصاص گوشه‌ای از هزینه‌های نمایشگاه به امور فکر و مغزافراری نمایشگاه می‌توان به موفقیت رسید.
گلشنی در پایان با سپاس از حضور اندیشمندانة میهمانان، ابراز امیدواری کرد که ان‌‌شاء‌الله در آینده با مدیریت و برنامه‌ریزی بتوان نمایشگاه را به لحاظ قوت و ضعف اندازه‌گیری کرده و با حفظ چنین روندی، نمایشگاه‌های پیش‌رو در سال‌های آتی، به آرزوهای صنعت چاپ جامه عمل بپوشاند.

افراش:
باید نظام نمایشگاهی صنعت چاپ کشور را طراحی کنیم
در ادامة این نشست، سرپرست دفتر امور چاپ وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، ضمن تبریک اعیاد شعبانیه، افتتاح میز نمایشگاه را اقدامی مناسب ارزیابی کرد و بیان کرد: این حرکت، حرکت خیلی خوبی است که در این ایام مبارک و با نیت خیلی خوبی شکل گرفته است.
وی ضمن تشکر از این ایده و اقدام ارزندة اتحادیه چاپخانه‌داران و نشریه گزارش صنعت چاپ، این اقدام را از آرزوهای شورای سیاست‌گذاری نمایشگاه دانست و افزود: نیاز به تشکیل چنین نشست‌هایی که از فراز و فرودهای نمایشگاه گفته شود به شدت احساس می‌شد که بتوان با تعامل با دست‌اندرکاران و سایر دستگاه‌ها در جهت رفع مشکلات حرکت کنیم.
افراش صنعت چاپ را دارای دو ضلع دولتی و اصناف که نقش تکمیلی و حمایتی نسبت به هم دارند، دانست و اظهار داشت: تنها در سایه تعاملات سازنده و اعتماد است که می‌توان بر مشکلات فائق آمد.
سرپرست دفتر امور چاپ وزارت ارشاد با اشاره به بستر مناسب تعاملات ایجاد شده، خواستار حضور فعال مسئولان و اتحادیه‌ها در برنامه‌های مشترک مانند میز نمایشگاه شد و افزود: سلسله نشست‌‌های پیش‌رو باید به عنوان کارگروه تخصصی- فکری شورای سیاست‌گذاری نمایشگاه عمل کند.
افراش نگاه انحصاری به برگزاری نمایشگاه از سوی افراد خاص را تقبیح کرد و بیان داشت: دفتر امور چاپ به دنبال آسیب‌شناسی و برنامه‌ریزی نمایشگاه‌هاست است و از راهکارهای پیشنهادی با روی باز استقبال می‌کند. این نشست‌ها هم علاوه بر برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری کلان و ملی برای نمایشگاه چاپ و بسته‌بندی تهران، باید برای سایر نمایشگاه‌های صنعت چاپ کشور هم برنامه و سیاست‌ ثابتی ارائه دهد.
وی مراجعه مجریان نمایشگاه‌‌های مختلف صنعت چاپ در کشور برای کسب مجوز برگزاری نمایشگاه، به دفترهای مختلفی غیر از دفتر امور چاپ را جای تأسف دانست و اظهار داشت: برای رفع چنین مشکلاتی باید از دل این میزگرد و شورا، برنامۀ مدونی استخراج گردد تا بعضاً نمایشگاهی برگزار نگردد که حتی دفتر امور چاپ و گاهی اتحادیه‌های مربوطه از برگزاری آن بی اطلاع باشند.
افراش در پایان پیشنهاد کرد: نمایشگاه بین‌المللی چاپ و بسته‌بندی تهران باید به عنوان مادر و الگوی نمایشگاه‌های چاپ کشور طرح‌ و برنامه‌ریزی گردد که براساس آن بتوان سایر نمایشگاه‌های حوزه چاپ را مدیریت کرد.
گلشنی:
بررسی روند تغییرات نمایشگاه براساس‌ یک قاعده تطبیقی و علمی 
در ادامه گلشنی ضمن تقدیر از سخنان سرپرست دفتر امور چاپ، ایدة طرح ملیِ نظام نمایشگاهی صنعت چاپ کشور را طرحی ارزنده دانست و اضافه کرد: با چنین طرحی بسیاری از این نمایشگاه بازی‌ها تمام می‌شود.
وی ضمن قبول طراحی پیش‌نویس این طرح با مشورت اتحادیه‌ها و بازبینی آن در شورای سیاست‌گذاری، تصریح کرد: در صورت تکمیل چنین طرحی، کمیته‌های مختلفی باید شروع به فعالیت کنند که از آن جمله کمیته‌های برنامه‌ریزی، اجرایی، نظارت و کنترل و … است.
وی ادامه داد: کمیته برنامه‌ریزی باید در دو بعد فعالیت کند که یکی از آن، کوتاه مدت و  فعالیت در مورد نمایشگاه نوزدهم است و در عین حال باید به بررسی نمایشگاه‌های پیشین پرداخته و بتواند در یک قاعده تطبیقی و علمی روند تغییرات مثبت و منفی نمایشگاه‌ها را بررسی کرده و با تعیین وضعیت نمایشگاه‌ها در هر دوره مشخص کند که وضعیت نمایشگاه در گذشته چه بوده و در آینده چه باید باشد و در سال 1404 به کجا باید برسد و برطبق آن نظام هم باید در سال 1404 قاعدتاً بهترین نمایشگاه منطقه را داشته باشیم.
گلشنی شروع و مبنای فعالیت مغزافزاری را نمایشگاه نوزدهم دانست و افزود: نمایشگاه نوزدهم را مبنای یک شروع تازه قرار دهیم تا بتوانیم رشد یا افت سایر نمایشگاه‌ها را اندازه گیری‌ کنیم و دلایل رشد یا افت راتشخیص دهیم و در نهایت بتوانیم روند رشد کمی و کیفی نمایشگاه را تا سال 1404 تعیین کنیم.

نیکوسخن:
باید موضع منتقدین مشخص شود 
نیکوسخن، رئیس اتحادیه چاپخانه‌داران، با اشاره به ادامه‌دار بودن میزهای نمایشگاه، انتقادات مغرضانه و انتقادات سازنده را از هم متمایز دانست و خواستار نقد منصفانة نمایشگاه شد.
وی با دعوت از تمامی منتقدان برای حضور در تمامی جلسات میز نمایشگاه افزود: ما در پنج سال گذشته متولی اجرای نمایشگاه بودیم. باید دقت کرد که مشکلات نمایشگاه به دو عامل برمی‌گردد که یکی از آن مربوط به اجرا و دیگری مربوط به امکانات نمایشگاهی است و لذا نباید همة مشکلات را سهم بخش اجرا دانست.
وی همچنین با اشاره به عضویت خود در شورای سیاست‌گذاری نمایشگاه‌ و اعلام موضع خود به عنوان مدافع تیم کنونی سیاستگذاری و اجرای نمایشگاه تصریح کرد:
من از نزدیک شاهد جلسات متعدد با مسئولان برگزارکنندگان نمایشگاه‌ها و همچنین تلاش مجریان بودم. در این میان برخی‌ها تمام مشکلات را متوجه مجریان می‌کنند و صرفاً به این دلیل که ممکن است از کسی دلخوشی نداشته باشند به تضعیف مجریان نمایشگاه‌ها می‌پردازند، در حالی‌که شرکت صنوف تولیدی که برگزارکننده نمایشگاه است، یکی از قوی‌ترین برگزارکنندگان است و از طرف دیگر ما انتظار داریم ضمن برجسته‌سازی نقاط ضعف به نقاط قوت هم اشاره شده تا در مقام توضیح آن برآییم.

غفاری رهبر:
قیمت غرفه‌ها مانع حضور واردکنندگان است
این نشست با سخنرانی غفاری رهبر، رئیس اتحادیه صحافان تهران، ادامه یافت. غفاری رهبر، ضمن تأیید سخنان نیکوسخن، برخی ایرادات وارده به شرکت‌ نمایشگاه‌ها را منطقی و جایز ندانست و ابراز داشت: مجمع امور تولیدی از اصناف مختلف تشکیل شده است که سه صنف آن مربوط به صنعت چاپ است.
وی از علاقه‌مندی برگزارکنندگان نمایشگاه به کاهش درصد نواقص اشاره کرد و ضمن درخواست نقد همراه با پیشنهادات سازنده افزود:
قیمت‌های غرفه در نمایشگاه به گونه‌ای است که شرکت‌های وارد کننده مواد اولیه و ماشین‌آلات که عمدة محصولات را پشتیبانی می‌کنند، تمایل به شرکت در نمایشگاه ندارند. هرچند تلاش‌هایی برای گرفتن قیمت‌های ویژه‌ای برای این گروه در نظر گرفته شده است؛ اما موفقیت‌آمیز نبوده است.
غفاری رهبر وجود برخی نواقص و مشکلات نمایشگاه را رد نکرد و گفت: مشکلاتی وجود دارد که باید با تحلیل و بررسی و استدلال منطقی مطرح شود و وقتی به عنوان مشکل شناخته شد، آن را رفع کرد و گرنه صرف برخی نظرهای شخصی به معنی مشکل جدی نمایشگاه نیست.
توکل:
سه اتحادیه حوزه چاپ شرکت نمایشگاهی تشکیل دهند
در ادامه نشست توکل، شرکت برگزار کنندة نمایشگاه را به لحاظ اجرا توانمند معرفی کرد و برای اقامه دلیل خود تعدد مراجعان برای برگزاری نمایشگاه به این شرکت را مثال شاهد آورد. وی با استقبال از طرح آقای افراش برای نظام‌دهی نمایشگاه‌های چاپ در کشور، نمایشگاه بین‌المللی چاپ و بسته بندی را چه به لحاظ محتوایی و چه به لحاظ سابقه، نمایشگاهی مهم و سمبلیک دانسته و درخواست کرد در صورت امکان سه اتحادیه مربوط به چاپ، شرکتی را برای برگزاری نمایشگاه تأسیس کرده و با ارائه راهکارهای اصولی به شرایط بهینه برسند.

گلشنی:

مشکل اصلی خلأ اطلاعات علمی و مستند است
گلشنی در پاسخ به سخنان توکل بیان کرد: مشکل اصلی در این است که شورای سیاست‌گذاری ضعیف عمل کرده و نظام برنامه‌ریزی و طراحی مشخصی ندارد. شورا باید کارگروه‌های تخصصی به نام برنامه‌ریز، تحلیل‌گر و آسیب‌شناس داشته باشد. ما نباید در طول سال مسئله نمایشگاه را رها کرده در زمان اندک باقی مانده به نمایشگاه با تردستی به اجرای نمایشگاه اقدام کنیم!
وی خلأ اطلاعات علمی و مستند که حاصل تلاش کارگروه‌های تخصصی است، را باعث آسیب‌پذیری نمایشگاه و به ورطه نقد افتادن آن دانست و تأکید کرد: چنانچه به جای تکیه بر عواطف و احساسات، بر مبنای دانش و مستندات و با آمار و ارقام بتوانیم تحلیل کرده و روند رشد را نشان دهیم، می‌توانیم به تقویت شورای سیاست‌گذاری کمک کنیم.
سردبیر نشریه گزارش صنعت چاپ در ادامه با ذکر این مطلب که نقد، گفتاری مبتنی بر استدلال منطقی و برپایه اسناد است، افزود: ضعف در مراحل بالا دستی است و اگر شورای سیاست‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گذاری تقویت شود بسیاری از ضعف‌های پایین دستی خودبه خود ریزش می‌کند که این مستلزم برنامه دقیق و سازمان یافته و تفکر کلان است.
ارائه اسناد علمی و مستدل سبب می‌شود که نمایشگاه بی‌جهت چوب منتقدان را نخورده و در لوای یک کار نظام‌یافته، آینده بهتری را برای نمایشگاه رقم بزند. این بدان معناست که اکنون نمایشگاه به دلیل نداشتن مستندات لازم قادر به دفاع از خود نیست.

میرمیر:
هرچه در بضاعت و توان داشتیم دریغ نکردیم
میرمیر تشکیل میز چاپ را اقدامی ارزتده توصیف کرد و گفت: هر نمایشگاهی متشکل از دو بخش فنی و اجرایی است که بخش فنی نیازمند افراد متخصص است تا نتایج کار آنها به اجرا در آید. در بخش اجرایی هرآنچه در بضاعت ما بود، انجام دادیم و تمام توان خود را گذاشتیم؛ هرچند که با نواقصی همراه بوده است؛ اما همة اشکالات به بخش اجرا بر نمی‌گردد.
وی با ابراز تأسف از برگزاری نمایشگاه‌هایی مانند نمایشگاه شیراز که با لغو اجرای آن، شرکت‌کنندگان دچار زیان شدند، بیان داشت: لازم است که از چنین مواردی جلوگیری شود و راه حل آن این است که از یک مرجع ثابت و معین، جواز نمایشگاه‌ها صادر شود. برای اینکه از مرجع ثابتی جواز نمایشگاه‌های چاپ سراسر کشور صادر شود، لازم است تا به طور رسمی از دفتر امور چاپ وزارت ارشاد خواسته شود تا با مکاتبه با سازمان توسعه تجارت، صادرکنندگان جواز مربوطه را ملزم کنند تا با دفتر امور چاپ هماهنگ شوند.
میرمیر قدمت 40 ساله شرکت نمایشگاه را یکی از دلایل قدرت و قابلیت دانست و گفت: فعالیت چند سالة خود را به صورت فیلم و پوستر می‌توانیم در اختیار علاقه‌مندان بگذاریم تا با بررسی دقیق به اظهار نظر بپردازند. از این گذشته، ما بعد از هر نمایشگاه با دعوت از شرکت‌کننده‌ها درخواست کردیم که اشکالات را متذکر بشوند که بیشتریی مسائلی که آنها به عنوان مشکل بیان کرده‌اند، مربوط به گرانی و ارزی بودن غرفه مربوط بوده است و نه چیز دیگر.
وی همچنین کمبود زمان قبل از برپایی نمایشگاه را جهت پیاده‌سازی نمایشگاه و ماشین‌های چاپ کافی ندانست و افزود: مدت برگزاری نمایشگاه نیز برای این همه سرمایه‌گذاری و هزینه مناسب نیست و مدت 4 روزه برای آنهایی که از شهرستان و یا کشورهای دیگر حضور می‌یابند، کافی نیست. پی‌گیری‌های ما نیز در زمینه مسائل ارزی و افزایش مدت برگزاری نمایشگاه به نتیجه نرسیده است.
میرمیر در پاسخ به گلشنی مبنی بر این که نبود برنامه سبب بی‌نتیجه ماندن تلاش‌ها بوده است، گفت: ما برای پیشبرد اهدافمان از مسئولان نمایشگاه درخواست زمان و سالن بیشتری کردیم که مقدور نشد. ولی اگر این پی‌گیری از طریق وزرات ارشاد و شورای سیاست‌گذاری قوی انجام گیرد، امکان‌پذیر می‌باشد.
وی با بیان اینکه به منظور برنامه‌ریزی نمایشگاه‌های سال‌های آتی مجوز سه ساله گرفته‌ایم، افزود: ما باید برنامه نمایشگاه‌های آینده را بعد پایان هر نمایشگاه شروع کرده و در این راستا باید جلسات هفتگی شورای سیاست‌گذاری برگزار شود و در این راه از همگی استمداد می‌طلبیم.
وی همچنین یکی دیگر از مسائل مطروحه در باب کاستی‌ها را عدم تمایل شرکت‌های بزرگ به شرکت در نمایشگاه عنوان کرد و افزود: سال گذشته با واردکنندگان جهت حضور در نمایشگاه مذاکره شد؛ اما با وجود تخفیف‌های قابل توجه در هزینه غرفه به دلیل عدم نیاز  و داشتن مشتری از حضور امتناع ورزیدند.
میرمیر خواستار بازشدن فضای مناسب جهت حضور شرکت‌های بزرگ  شد و تصریح کرد: بسیاری از این شرکت‌ها به جای حضور در نمایشگاه، میهمانی ویژه‌ای در هتل ترتیب می‌دهند که طی آن با صرف هزینه کمتر محصولاتشان را معرفی کرده و به فروش می‌رسانند.
وی با اشاره به 1100 متر غرفه ارزی و 11000 هزار متر غرفه ریالی در سال 1385 و افزایش این مقدار به 2000 متر ارزی و 15000 متر ریالی در حال حاضر گفت: افزایش متراژ تنها باعث سودجویی خود نمایشگاه می‌شود و ما به دلیل اینکه نتوانستیم افراد را جذب نمایشگاه کرده و دانش و فن‌آوری روز صنعت چاپ را عرضه کنیم راضی نیستیم.
میرمیر در پاسخ به این سؤال گلشنی که شما تحقیقاً در سال 1404 باید چه متراژی از نمایشگاه را در اختیار داشته باشید گفت: هر ساله 10 تا 15 درصد باید افزایش متراژ داشته باشیم. تا به حال این روند را حفظ کرده و در سال 1404 تقریباً باید به 25 هزار مترمربع برسد.

آصفی مقدم:

نمایشگاه باید خط‌مشی پیشرفت صنعت را نشان دهد
در پایان نشست، رئیس هیئت مدیرة انجمن پیشکسوتان صنعت چاپ، فضای کنونی ایجاد شده بین اتحادیه‌های صنعت چاپ و وزارت ارشاد را همدلانه توصیف کرد و افزود: براساس تجربه پنجاه ساله خود از نمایشگاه‌های اروپا و سایر کشورهای دنیا باید بگویم که نمایشگاه‌ها معمولاً خط‌مشی و سمت و سوی پیشرفت صنعت را نشان می‌دهند و سیاست‌گذاران نمایشگاه‌های ما باید با هدف پیشرفت صنعت چاپ این نمایشگاه را برگزار کنند.
وی با اشاره به واقف نبودن مردم و حتی مسئولان به جایگاه صنعت چاپ، تأکید کرد: نمایشگاهی که برگزار می‌شود باید در خور و شأن صنعت چاپ بوده و با برگزاری همایش‌های علمی، به معرفی صنعت چاپ بپردازیم و تنها با دادن چند بروشور و کادوی تبلیغاتی به این صنعت صدمه نزنیم.
مقدم با پیشنهاد برگزاری دوسالانه نمایشگاه به جای هرسال، به جهت برخورداری از فرصت برنامه‌ریزی، تصریح کرد: نمایشگاه باید خط‌مشی آینده صنعت چاپ را مشخص کند تا سرمایه‌گذاران بدانند در آینده بر روی چه چیزی سرمایه گذاری کنند.
میز نمایشگاه چاپ و بسته‌بندی هر سه شنبه ساعت 17 در اتحادیه چاپخانه‌داران تهران دایر است و حضور برای عموم آزاد است. نیم ساعت پایانی این میز به نقد و نظر و پرسش و پاسخ اختصاص دارد. قرار است تداوم این میز باعث کشف ایده‌های نو و راه‌کارهایی برای موفقیت بیشتر نمایشگاه‌های حوزه چاپ است؛ حال آیا با این نشست‌ها خمیرۀ نمایشگاه بین‌المللی چاپ و بسته‌بندی ایران قوام می‌یابد یا نه، باید نشست و منتظر نتایج کار بود.

میانگین امتیازات ۵ از ۵
از مجموع ۱ رای
0 پاسخ

دیدگاه خود را ثبت کنید

تمایل دارید در گفتگوها شرکت کنید؟
در گفتگو ها شرکت کنید.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

*

code